لیکوئید تلویزیون

یکی از مهم ترین و اصلی ترین اجزاء در تلویزیون لیکوئید آن است. این قطعه در انواع پنل های ال سی دی و ال ای دی نقش بسیار مهمی ایفا می کند و امکان تشکیل تصویر روی نمایشگر را فراهم می نماید. لیکوئید تلویزیون هیچ نوری ندارد و برای دیده شدن تصاویر، از پشت صفحه به آن نور می رسد تا تصویر در نمایشگر نشان داده شود.

در ساختار تلویزیون های نسل جدید از ساختار مشابهی جهت ساخت و تولید تلویزیون ها بهره مند می شوند که پنل در این ساختار حرف اول را می زند. از طریق همین پنل تمامی عملکرد تلویزیون کنترل می شود و مهم ترین بخش آن لیکوئید تلویزیون است. این قطعه در عین اهمیت، بسیار حساس است و در صورت خرابی کارکرد دستگاه مختل می شود.  در این بخش قصد داریم ابتدا این قطعه را تعریف کرده و بعد دلایل خرابی و راه های تعمیر لیکوئید تلویزیون را بازگو کنیم.

لیکوئید تلویزیون چیست؟

لیکوئید که به اسم ماژور تلویزیون هم شناخته می شود، یکی از حساس ترین بخش های پنل محسوب می شود که با فشار ها و ضربات ممکن است دچار آسیب های جدی شده و از کار بیافتد. لیکوئید تلویزیون به کریستال مایع هم مشهور است. در واقع ماده ای بین جامد و مایع می باشد که ملکول های آن با شکل و نظم منحصر به فردی کنار یک دیگر قرار می گیرند.

از لحاظ ساختار این ماده هم خصوصیات مایع و هم جامدات را در خود دارد و به همین جهت می گوییم بین این دو قرار می گیرد. به طور مثال ساختار آن را می شود چیزی شبیه به ساختار صابون در نظر گرفت. یعنی به لحاظ ساختاری ظاهرا شبیه به مایعات است اما کریستالی بودن آن و برخی ویژگی های دیگر از خواص جامدات هستند.

ماده لیکوئید برای اولین بار در سال ۱۹۱۱ توسط فردی به نام چارلز موگن در صفحات نازک و در لایه های محصور مورد آزمایش قرار گرفت. این ماده را در بخش پنل دستگاه های ال سی دی و ال ای دی استفاده کرده و بعد از طریق یک منبع نور٬‌تصاویر را روی صفحه نمایشگر پخش می کنند.

نحوه عملکرد لیکوئید تلویزیون

با کاربرد این کریستال مایع آشنا شدیم و حالا می خواهیم نحوه عملکرد و کارکرد آن را در تلویزیون مورد بررسی و ارزیابی قرار دهیم. برای اینکه از این ماده در انواع تلویزیون های نسل جدید استفاده کنند، ابتدا ترکیبی از لیکوئید تلویزیون را بین صفحات فیلتر پلاریزه و شفاف می گذارند.

این ترکیب نور را تنها در یک جهت عبور می دهد. همان طور که گفتیم چون لیکوئید تلویزیون از خودش نور ندارد، برای تامین نور مورد نیاز نمایشگر، از لامپ هایی که در بخش پشتی پنل تعبیه می شوند برای انتقال تصاویر استفاده می کنند. به این لامپ ها اصطلاحا بک لایت هم گفته می شود.

این لیکوئید به عنوان اولین لایه پنل در نظر گرفته شده و بهبود کیفیت تصاویر و کیفیت رنگ تصویر به آن وابسته است. در صورت خرابی یا آسیب دیدن آن٬ رنگ دستگاه دچار مشکل می شود و نیاز به تعمیر لیکوئید تلویزیون خواهد بود.

نام ال سی دی برگرفته از Liquid

جالب است بدانید که حتی عبارت ال سی دی هم مخفف همین ماده است. در اصل LCD مخفف Liquid Crystal Disply است یعنی نمایشگر کریستال مایع.  صفحه نمایشگر به کمک ماده لیکوئید تلویزیون و واکنش آن ها به جریان برق تصویر را نمایش می دهند. این مایع در وسط ال سی دی یا ال ای دی بین دو ورق محصور می شود و در پنل قرار می گیرد.

این کریستال مایع خودش نوری ندارد و برای پخش تصاویر از نور بک لایت استفاده م کند. در اصل دستگاه های ال سی دی یا ال ای دی با استفاده از لیکوئید تلویزیون، نور را مسدود می کنند و یا آن را انتقال می دهند و از این راه به تولید تصاویر کمک می کنند.

این لیکوئید ها مولکول های خود را به شکل منظمی می چینند و نسبت به جریان و ولتاژ حساسیت نشان داده و تغییر جهت می دهند. این مایع مانند کرکره عمل می کند. یعنی ساختار آن به گونه ای است که وقتی نوار ها به شکل افقی مرتب می شوند، ٬‌نور بک لایت از آن ها عبور نمی کند و وقتی به شکل عمودی باشند. قابلیت عبور نور را ایجاد می کنند. با میله های پشت پنل تلویزیون٬‌ عملکرد لیکوئید تلویزیون را کنترل می کنند.

دلایل خرابی لیکوئید تلویزیون

لیکوئید تلویزیون ساختار حساسی دارد و در بخشی تعبیه می شود که در صورت ضربه خوردن به دستگاه ٬‌احتمال آسیب رسیدن به آن هم افزایش پیدا می کند. البته خرابی لیکوئید تلویزیون تنها از روی ضربه خوردن نیست و ممکن است در عیب یابی و مرحله تشخیص مشکل، با اختلالات دیگری مواجه شوید. خرابی کریستال مایع یا همان لیکوئید در تلویزیون به دلایل مختلفی اتفاق می افتد که بیشتر آنها مربوط به آسیب‌های فیزیکی و مشکلات فنی هستند. در ادامه به مهم‌ترین دلایل بروز مشکلات در کریستال مایع تلویزیون اشاره می‌کنیم:

• شکستن پنل تلویزیون

در صورتی که پنل تلویزیون آسیب ببیند و بشکند، یعنی لایه های لیکوئید هم آسیب دیده اند و دچار شکستکی شده اند. در نتیجه اگر صفحه بشکند، باید برای تعویض لیکوئید تلویزیون هم اقدام کنید.

• آب خوردگی

اتصالات لیکوئید بسیار حساس هستند و اگر آب به آن ها بخورد عملکرد خود را از دست می دهند. در نتیجه در صورت آب خوردگی پنل، لیکوئید هم آسیب می بیند. رطوبت بالا هم می تواند اتصالات و قطعات برقی را سولفاته کند و روی چسبندگی اتصالات کریستال مایع هم اثر منفی می گذارد. این مشکل هم می تواند سبب خرابی آن شود.

• قطع شدن اتصالات لیکوئید

لیکوئید اتصالات افقی و عمودی زیادی دارد و در صورت قطع شدن هریک از این اتصالات، می توانند به این مایع آسیب برسانند و حتی جدا شدن لایه های لیکوئید حتی اگر جزئی باشد هم باعث خط افتادن یا سیاه شدن آن می شود و ایجاد مشکل می کند.

• ضربه یا فشار فیزیکی به صفحه نمایش

یکی از رایج‌ترین دلایل خرابی کریستال مایع تلویزیون، وارد شدن ضربه یا فشار به صفحه نمایش است. این ضربه‌ها منجر به ترک‌خوردگی یا آسیب به لایه‌های داخلی کریستال مایع شده و مشکلاتی همچون خطوط عمودی یا افقی، لکه‌های روشن یا تاریک و نواحی بدون تصویر را ایجاد می کنند.

• نشت مایع کریستال

در برخی موارد، به دلیل آسیب‌های فیزیکی یا نقص در تولید، مایع کریستال از لایه‌های تلویزیون نشت می می کند. این نشت باعث ایجاد لکه‌های سیاه یا تغییر رنگ در صفحه نمایش می شود که به مرور زمان کیفیت تصویر را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

• نوسانات برق

نوسانات شدید در جریان برق به مدارهای مربوط به کنترل کریستال مایع آسیب وارد کرده و عملکرد آن‌ها را مختل می کند. این نوسانات باعث بروز تغییرات غیرمنتظره در تصویر یا حتی خرابی کامل پنل تلویزیون می شوند.

• مشکل در برد کنترل‌کننده تصویر (T-CON Board)

بردهای کنترل‌کننده که مسئول مدیریت عملکرد کریستال مایع هستند، در صورتی که دچار خرابی شوند، باعث نمایش تصاویر نادرست یا کاهش کیفیت تصویر می شوند. این خرابی‌ها به نمایش تصاویر تار، با رنگ‌های نادرست یا حتی بدون تصویر منجر می شوند.

• حرارت بالا و دمای زیاد

زمانی که تلویزیون در دماهای بالای محیط یا به مدت طولانی روشن باشد، به کریستال‌های مایع آسیب می رساند. حرارت زیاد باعث کاهش کیفیت تصویر یا بروز مشکلاتی در نمایش تصاویر خواهد شد.

• تغییرات ناگهانی دما

تغییرات سریع دما مانند انتقال تلویزیون از محیط سرد به دمای گرم باعث انبساط و انقباض غیرطبیعی در لایه‌های کریستال مایع می شود. این وضعیت به مشکلاتی مانند نمایش رنگ‌های نادرست یا سایر اختلالات در تصویر منجر می شود.

تعویض و یا تعمیر لیکوئید تلویزیون

در صورتی که خرابی ماژور تلویزیون جدی باشد٬ باید برای تعمیر آن اقدام کنید. ممکن است با فشار آوردن زیاد به صفحه نمایشگر٬‌ ماژور آن آسیب ببیند و دچار شکستگی شود. در بسیاری از مواقع این آسیب مشخص نمی شود اما بعد از اینکه نور بک لایت روشن شود٬‌ در محل مورد نظر خطوط افقی و عمودی مشاهده خواهید کرد.

اگر شدت این فشار ها یا ضربات کمی بیشتر شود٬ احتمال آسیب دیدن صفحه پلاریزه پنل هم وجود دارد. اگر ماژور آسیب ببیند٬ احتمال تعمیر لیکوئید تلویزیون نیست اما اتصالات آن قابل تعمیر هستند.

گاهی به دلیل آسیب خوردگی به بخش پنل٬ لیکوئید هم آسیب می بیند و نیاز به تعویض لیکوئید خواهد بود. در این صورت حتما به تکنسین های با تجربه اعتماد کنید و این بخش را تعویض نمایید. گاهی تعویض این بخش به صرفه تر از ترمیم خواهد بود. در صورت خرابی لیکوئید و آسیب دیدن آن حتما با کارشناس تعمیرات تلویزیون زودکمک مشورت کنید تا آسیب بیشتری به دستگاه شما وارد نشود.